ОРТАЛЫҚ АЗИЯ ЕЛДЕРІНІҢ КӨЛІК-КОММУНИКАЦИЯЛЫҚ ӘЛЕУЕТІНДЕГІ ӘЛЕМДІК ДЕРЖАВАЛАРДЫҢ МҮДДЕЛЕРІ
##plugins.pubIds.doi.readerDisplayName##:
https://doi.org/10.48371/ISMO.2024.57.3.013Кілт сөздер:
көлік-коммуникациялық әлеует, Орталық Азия, әлемдік державалар, мүдделер, көлік жобалары, көлік маршруттары мен дәліздер, Азия, ЕуропаАннотация
Мақалада Орталық Азия елдерінің көлік-коммуникациялық әлеуетіндегі әлемдік державалардың мүдделері қарастырылады. Таңдалған зерттеу тақырыбының өзектілігі әлемдік аренадағы шиеленіскен жағдайда оның геосаяси жағдайы мен бай шикізат қорларын ескере отырып, әлемдік державалар тарапынан аймақтың көлік-коммуникациялық мүмкіндіктеріне деген қызығушылықтың күрт артуына байланысты. Зерттеудің мақсаты өңір елдеріндегі көлік инфрақұрылымы мен транзиттік дәліздерді дамытуға бағытталған Орталық Азиядағы әлемдік державалардың көлік-коммуникациялық жобаларын талдау болып табылады. Негізгі тәсіл ретінде Орталық Азияға қатысты өңірден тыс актерлердің көлік-коммуникация саласындағы стратегиясына талдау жүргізуге мүмкіндік беретін жүйелі тәсіл пайдаланылды. Шығыс Еуропадағы күрделі саяси жағдай бұрын қолданылған көлік маршруттары мен дәліздеріне әсер етеді. Бұған Батыс елдері енгізуді және кеңейтуді жалғастырып жатқан Ресейге қарсы ауқымды Санкциялар қосылды, осыған байланысты Орталық Азия елдері сауда жолдарын қайта бағдарлау мүмкіндіктерін іздеуде, бұл АҚШ, Еуропа, Қытай және Ресей, Түрік-Әзірбайжан екеуінің және Иранның тарихи маңызды актерлерінен басқа жандануына әкелді. Сондай-ақ, әлемнің геосаяси жағдайының турбуленттілігі жағдайында Орталық Азия елдері күш-жігерді шоғырландыру арқылы ғана қазіргі жаһандық және өңірлік сын-қатерлер мен қауіпсіздік қатерлеріне лайықты тойтарыс беруге, сондай-ақ оларда бар барлық табиғи ресурстарды әлемдік нарыққа тасымалдауды қамтамасыз етуге болатынын түсінумен интеграциялау қажеттілігін түсінеді. Қорытындылай келе, автор Аймақтың бірыңғай көлік инфрақұрылымын құруға кедергі келтіретін мәселелерді бөліп көрсетеді және оларды жеңудің мүмкін шешімдерін ұсынады.
