ЛАТЫН АМЕРИКА ТӘЖІРИБЕСІНІҢ ОРТАЛЫҚ АЗИЯ ЕЛДЕРІМЕН ҚАЗАҚСТАННЫҢ ШЕКАРА МАҢЫНДАҒЫ ЫНТЫМАҚТАСТЫҒЫНА ҚОЛДАНЫЛУЫ МӘСЕЛЕСІНЕ ҚАТЫСТЫ
##plugins.pubIds.doi.readerDisplayName##:
https://doi.org/10.48371/ISMO.2024.57.3.005Кілт сөздер:
трансшекаралық ынтымақтастық, Латын Америкасы, Қазақстан, Қырғызстан, Өзбекстан, Түрікменстан, халықаралық тәжірибе, салыстырмалы талдауАннотация
Шекара маңындағы ынтымақтастық Орталық Азия елдерінің интеграциясы тұрғысында маңызды рөл атқара алады. Халықаралық тәжірибені талдау барысында тек Еуропалық Одақтың озық тәжірибесі ғана емес, сонымен қатар Орталық Азияның жағдайына жақын аймақтардың тәжірибесіне назар аудару қажет. Осыған байланысты Орталық және Оңтүстік Американың 18 континенталды елінің шекара маңындағы ынтымақтастық тәжірибесі теориялық және практикалық тұрғыдан құнды. Бұл зерттеудің мақсаты – латиноамерикалық тәжірибені Қазақстанның Орталық Азия елдерімен ынтымақтастығымен салыстыру. Бұл жұмыста латиноамерикалық тәжірибенің бірнеше аспектілері қарастырылады: аймақтық интеграциялық бірлестіктер, екіжақты және көпжақты мемлекетаралық бастамалар аясында шекара маңындағы ынтымақтастықты дамытудағы күш-жігер; қаржыландыру мәселелері; өңірлік билік пен үкіметтік емес ұйымдардың рөлі; шекара маңындағы ынтымақтастықтың жетістіктері мен сәтсіздіктерінің жалпы сипаттамасы. Қорытынды бөлімдерде Латын Америкасы мен Қазақстанның оңтүстік шекараларындағы ынтымақтастық шарттарын салыстыру жасалып, бұл тәжірибенің жетістіктері мен сәтсіздіктерін ескере отырып, Қазақстанға арналған ұсыныстар беріледі. Зерттеу әдістемесі салыстырмалы және жүйелік талдауға негізделген: ішкі аймақтық (Латын Америкасы) және аймақаралық (Латын Америкасы мен Қазақстанның оңтүстік шекаралары) деңгейлерде салыстыру жүргізіледі, латиноамерикалық шекара аймағы жүйе ретінде қарастырылады. Зерттеу нәтижелері Латын Америкасы елдерінің жетістіктері мен сәтсіздіктерін талдау Қазақстанның шекара маңындағы ынтымақтастығын оңтайландыруға маңызды үлес қосуы мүмкін екенін көрсетеді. Автордың пікірінше, Қазақстан ең алдымен инфрақұрылымды дамытуға, шекара аймақтарын трансшекаралық жобаларға қаржы тартуға, шетелдік донорлардың қаражатын пайдалану арқылы табиғатты қорғау жобаларын ұйымдастыруға, сондай-ақ шекаралық қызмет көрсету орталықтарын құру тәжірибесін зерттеуі керек. Сонымен қатар, Қазақстан мен көршілес елдерге шекара маңындағы ынтымақтастықты екіжақты үкіметаралық қатынастардағы саяси жағдайдың қолайсыз өзгерістеріне тұрақты етіп жасау туралы ойлану қажет.
