ОРТАЛЫҚ АЗИЯ ЖӘНЕ ҚХР МӘДЕНИ -ГУМАНИТАРЛЫҚ ЫНТЫМАҚТАСТЫҒЫНЫҢ КӨПЖАҚТЫ ФОРМАТТАРЫ (БІР БЕЛДЕУ ЖӘНЕ БІР ЖОЛ БАСТАМАСЫ МЫСАЛЫНДА)
##plugins.pubIds.doi.readerDisplayName##:
https://doi.org/10.48371/ISMO.2024.58.4.014Кілт сөздер:
Орталық Азия, Қытай, мәдениет, білім беру, қытай тілі, "Белдеу және Жол" Бастамасы, Конфуций Институты, Лубан шеберханаларыАннотация
Мыңдаған жылдар бойы Орталық Азия елдері мен Қытай арасындағы қарым-қатынас тығыз ынтымақтастықпен сипатталды. ОА елдері мен Қытай арасында мәдени және гуманитарлық өзара байланыс пен сауда қатынастары дамыды. Орталық Азия мен Қытай Азия континентінің бөлігі ретінде олардың көпжақты ынтымақтастығын байытатын терең мәдени тамырларға ие. Соңғы онжылдықта Орталық Азия елдері мен Қытай арасындағы өзара байланыстардың маңызды бағыттарының бірі "Бір белдеу-бір жол" бастамасы болды. Мұндай көпжақты Орталық Азия елдерінің Қытаймен өзара ынтымақтастықтың тарихы ұрпақтан-ұрпаққа жалғасып келе жатқан берік көпжақты қатынастарды қалыптастыра отырып, мыңдаған жылдарға созылады. Соңғы онжылдықтарда халықаралық жағдайдағы өзгерістерге қарамастан, Орталық Азияның бес мемлекеті — Қазақстан, Өзбекстан, Қырғызстан, Тәжікстан және Түрікменстан — өзара ынтымақтастықтың тұрақты және оң дамуын қолдай отырып, Қытаймен көпжақты ынтымақтастықты нығайтуды жалғастыруда. Мұндай серіктестіктің көпжақты форматы Қытайдың көршілерімен қарым-қатынасы үшін берік негіз болып табылады және аймақтағы тұрақты даму мен тұрақтылық үшін күш біріктіре отырып, ғасырлар бойғы достық пен өзара сенімді нығайтуға ықпал етеді. Мәдени өзара іс-қимылдың көпжақты форматы сауда, инвестициялар, инфрақұрылымды дамыту саласындағы диалог пен ынтымақтастыққа ықпал етеді. Елдер арасындағы мәдени-гуманитарлық саладағы тұрақты іс-шаралар мен бастамалар Орталық Азия өңіріндегі тұрақтылыққа ықпал ететін әріптестік байланыстар мен өзара түсіністікті нығайтатын тиімді платформаны қалыптастырды.
Бұл мақалада соңғы 10 жылдағы "Бір белдеу-бір жол" бастамасы аясында Орталық Азия елдері мен Қытай арасындағы мәдени және гуманитарлық ынтымақтастықтың көпжақты форматы талданады. Мақалада негізгі назар білім беру және тілдік бағдарламаларға, сондай-ақ ОА-нің 5 елі мен Қытай арасындағы серіктестіктің басқа нысандарына, сондай-ақ осы ынтымақтастықтың маңызды элементі ретінде тұлғааралық байланыстарға аударылады. Автор көпжақты форматтың саяси-құқықтық негізіне назар аударады және көпжақты құқықтық нормалар мен келісімдерді енгізу оның тұрақты және тәуелсіз дамуын қамтамасыз ете отырып, мәдени ынтымақтастықты нығайтуға мүмкіндік береді деп санайды.
