ИНСТИТУЦИОНАЛДЫҚ БАСҚАРУ ЖӘНЕ ЖАНЖАЛДАРДЫ ЗЕРТТЕУДІ МЕМЛЕКЕТТІК ҚАРЖЫЛАНДЫРУ: 2020 ЖЫЛДАН КЕЙІНГІ ҰЗАҚ МЕРЗІМДІ БЕЙБІТШІЛІКТІ САҚТАУ БОЙЫНША КҮШ-ЖІГЕР
##plugins.pubIds.doi.readerDisplayName##:
https://doi.org/10.48371/ISMO.2024.58.4.013Кілт сөздер:
Мемлекеттік қаржыландыру, көпұлтты мемлекет, этносаралық түсінік, жанжалдарды зерттеу, ұзақ мерзімді бітімгершілік, Қазақстан халқы Ассамблеясы, институционалдық өзгерістер, қаржыландыру схемаларыАннотация
Бұл мақала Қазақстанның 2020 жылдан кейінгі қауымаралық қақтығыстарды басқарудағы мемлекеттік саясатын талдауға арналған. Бұл кезең ғылыми бастамаларға және ұзақ мерзімді бейбітшілікті сақтау міндеті болып табылатын мамандандырылған мемлекеттік мекемелерді құруға мемлекеттік шығындардың едәуір артуымен сипатталады. Зерттеудің негізгі бағыты қақтығыстардың алдын алуға және шешуге бағытталған қаржылық және институционалдық салалардағы өзгерістер болып табылады.
Зерттеудің негізі нормативтік-құқықтық құжаттар мен стратегиялық даму бағдарламаларын зерделеу арқылы мемлекеттік саясатты талдауды қамтитын сапалы тәсілге негізделген. Сонымен қатар, мемлекеттік қызметшілермен терең сұхбат жүргізілді, бұл тәжірибеде саясатты іске асыруға қатысты түсініктер алуға мүмкіндік берді. Сапалық талдауды күшейту үшін сандық деректер, атап айтқанда ғылым және жоғары білім министрлігі бөлетін гранттар туралы ақпарат пайдаланылды. Бұл қазақстандық қоғамда бейбітшілік пен келісімді нығайтуға бағытталған қаржыландырудың бөлінуі мен көлеміндегі өзгерістерді талдауға көмектесті.
Зерттеуге бұрын ғылыми айналымға енгізілмеген жаңа деректерді пайдалану ерекше мән береді. Бұл деректер Қазақстан Үкіметінің қауымаралық қатынастарды Басқару тәсілдеріне жаңа көзқарас ұсынуға мүмкіндік береді. Сонымен қатар, авторлар дағдарыстан кейінгі кезеңдегі өзгерістердің, соның ішінде институционалдық және қаржылық қайта бөлудің кешенді сипатына назар аударады.
Зерттеу көрсеткендей, 2020 жылға дейін Қазақстан халқы Ассамблеясы (ҚХА) іс жүзінде қауымаралық қатынастарды басқаруға жауапты жалғыз институт болды. 2020 жылдан кейін Қазақстан билігі білім өндіру тәсілдерін әртараптандыру және басқарудың жаңа тетіктерін құру жөнінде елеулі қадамдар жасады. Зерттеулерді қаржыландыру ұлғайды, тәуекелдерді басқару мен мониторингке жауапты мемлекеттік органдар құрылды. Алайда, авторлар осы прогрессивті шараларға қарамастан, одан әрі жетілдіруді қажет ететін бірқатар құрылымдық және ұйымдастырушылық мәселелерге байланысты іске асыру тиімділігі шектеулі болып қала беретінін атап өтті.
