ҚАЗІРГІ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҚАТЫНАСТАРДАҒЫ КИБЕРҚАУІПСІЗДІКТІ ЗЕРТТЕУДІҢ ӨЗЕКТІ МӘСЕЛЕЛЕРІ
##plugins.pubIds.doi.readerDisplayName##:
https://doi.org/10.48371/ISMO.2025.60.2.001Кілт сөздер:
киберқауіпсіздік, Халықаралық Қатынастар, Ақпараттық Қауіпсіздік, цифрлық егемендік, халықаралық құқық, киберкеңістік, мемлекеттердің мінез-құлық нормалары, киберқауіптерАннотация
Қазіргі әлемде экономиканы қарқынды цифрландыру жағдайында киберкеңістік жаһандық қауіпсіздіктің негізгі факторы ретінде танылды. Бұл жағдай халықаралық құқық нормаларын қайта қарауды, мемлекеттер арасындағы ынтымақтастық тетіктерін жетілдіруді талап етеді. Бұл мақалада авторлар халықаралық қатынастардағы киберқауіпсіздіктің өзекті мәселелерін жан-жақты талдауға және оларды еңсеру жолдарын ұсынуға тырысады.
Бұл зерттеуде авторлар 2021-2025 жылдарға арналған ғылыми еңбектер мен ресми құжаттарға салыстырмалы талдау жүргізді. Киберкеңістікті басқарудағы «цифрлық егемендік» ұғымы мен жаһандық реттеудің қажеттілігі арасындағы қайшылықтар анықталды. Сонымен қатар, авторлар киберқауіпсіздікті қамтамасыз етудегі негізгі қиындықтар, кибершабуылдарды жатқызудың күрделілігі және ресурстарды әділетсіз бөлу ретінде халықаралық заңды күші бар нормалардың жоқтығын көрсетеді.
Мақала авторлары киберқауіпсіздікті нығайту үшін мемлекеттерге деген сенімді арттыру, құқықтық базаны жетілдіру және халықаралық ынтымақтастықты кеңейту қажет деп санайды. Онда киберкеңістіктің қауіпсіздігі бүкіл адамзаттың ортақ мүддесі болып табылады, сондықтан үйлесімді іс-қимыл мен ашық диалог басты басымдық болуы керек деген қорытындыға келеді.
