ҚАЗІРГІ ГЕОСАЯСИ ХАОСТАҒЫ АЙМАҚТЫҚ ҚАУІПСІЗДІК: ПРОБЛЕМАЛАР МЕН МҮМКІНДІКТЕР
##plugins.pubIds.doi.readerDisplayName##:
https://doi.org/10.48371/ISMO.2025.60.2.014Кілт сөздер:
Орталық Азия, аймақтық қауіпсіздік, тәуекелдер, сын-қатерлер, ынтымақтастық, Орталық Азия қауымдастығы, геосаяси тұрақсыздық, тұрақты дамуАннотация
Бұл жұмыста авторлар жаһандық экономикалық жүйе ауқымында қалыптасып келе жатқан геосаяси хаосты сипаттайтын негізгі қиындықтар мен тәуекелдерді қарастырады. Мақалада қазіргі геосаяси белгісіздік пен шиеленісті негізге ала отырып, Орталық Азия (ОА) елдерінің даму ерекшеліктері мен айырмашылықтарын, сондай-ақ олардың қазіргі кезеңдегі ортақ саяси және экономикалық мүдделерін ескере отырып, аймақтық деңгейде қауіпсіздікті қамтамасыз етудің проблемалары мен мүмкіндіктері көрсетілген. Осыған байланысты ұжымдық қауіпсіздікке қол жеткізу мәселелеріне ерекше назар аударылуда. Орталық Азия мемлекеттерінің қауіпсіздігі мен ұлттық экономикасын тұрақтандыруды қамтамасыз ету екіжақты және көпжақты ынтымақтастық пен барлық мүдделі тараптармен өзара іс-қимылды нығайтуға негізделген.
Орталық Азия қауымдастығының барлық елдерінің күш-жігерін үйлестіре отырып, ішкі және аймақтық сипаттағы жүйелі проблемаларды бағалау қажеттілігі негізделеді. Әлемдік тәртіптің жаңа шындығын ескере отырып, мемлекеттік реформалар жүргізу, конструктивті және саяси дипломатияның принциптері мен әдістеріне негізделген Қазақстан мен Орталық Азия елдерінің сыртқы саяси ынтымақтастығының ағымдағы бағыттарын дамыту қажеттілігі туындады. Геосаяси сілкіністердің күшеюі жағдайында, авторлардың пікірінше, Орталық Азия аймақтарының ішкі ресурстарын әлеуметтік-экономикалық дамудың ішкі мәселелерін шешуге, сондай-ақ ұлттық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге шоғырландыру заңды. Осы саладағы дұрыс құрылымдалған күн тәртібі бүкіл Орталық Азия аймағында өмірді қолдаудың, тұрақтылық пен тұрақтылықты сақтаудың жалпы өңірлік бірлескен саясатын құру үшін үлкен маңызға ие.
Қаржыландыру: Мақала Қазақстан Республикасы Ғылым және жоғары білім министрлігінің нысаналы қаржыландыру бағдарламасы аясында дайындалды: «Орталық Азия мен Қытай арасындағы көпжақты ынтымақтастық: өзара әрекеттестіктің бастапқы кезеңдерінен стратегиялық әріптестікке дейін», Жобаның тіркеу нөмірі: BR24993008.
